Dit artikel is onderdeel van de artikelserie: 'Elektrisch rijden'
De elektrische auto wordt steeds populairder. Duurzaamheid is daarbij de belangrijkste drijfveer; rijden op stroom is nu eenmaal schoner dan rijden op benzine of diesel. Hoe duurzaam elektrisch rijden precies is, wat we op dat vlak in de toekomst kunnen verwachten en wat recente onderzoeken zeggen over elektrisch rijden en duurzaamheid, lees je op deze pagina.
Een elektrische auto zelf stoot geen CO₂ uit, want er zit geen verbrandingsmotor in. Toch is het hele proces van het opwekken van de stroom waarop een elektrische auto rijdt, tot aan het maken van de elektrische auto en het laten rijden van de elektrische auto, niet vrij van het gebruik en de uitstoot van schadelijke stoffen, waaronder CO₂.
De stroom waarop de auto rijdt, moet opgewekt worden en in dat proces wordt in de meeste gevallen wél CO₂ uitgestoten. Windmolens en zonnepanelen wekken stroom op zonder CO₂ uit te stoten, maar kolencentrales of biomassacentrales bijvoorbeeld, stoten wel CO₂ uit. Bovendien komt er bij het maken van windmolens en zonnepanelen wel CO₂-vrij.
Verschillende landen wekken op verschillende manieren stroom op. Duitsland bijvoorbeeld, heeft een van de meest vervuilende elektriciteitsnetten van Europa, met vooral veel kolencentrales. IJsland is met 83,7% de meest duurzame opwekker van Europa, gevolgd door Noorwegen met 77,4%. Zweden wekt ongeveer 60% van de gebruikte stroom op uit hernieuwbare bronnen, gevolgd door Finland met 43,8% en Letland met 42,1%. Nederland wekt maar 14% op uit hernieuwbare bronnen, Luxemburg 11,7% en Malta 10,7%. Het land waarin je je elektrische auto oplaadt is dus bepalend voor hoe schoon je uiteindelijk rijdt.
De 27 EU-landen wekken nu gemiddeld 22% van hun stroom op uit hernieuwbare bronnen. Hun doel is om in 2050 de volledige 100% van hun stroom fossielvrij op te wekken.
Volgens een studie naar de productie van elektrische auto’s en brandstofauto’s in China, zijn de infrastructuur en de gebruikte technieken rond de productie de belangrijkste punten die bepalen hoe vervuilend de productie uiteindelijk is. Op die punten is nog behoorlijk wat winst te behalen. Zo blijkt dat Chinese fabrieken die elektrische auto’s maken nu 60% meer CO₂ uitstoten dan fabrieken die brandstofauto’s maken, maar dat ze dat 66% schoner kunnen doen als ze gaan produceren op de manier waarop ze dat in de Verenigde Staten of Europa doen.
Feit blijft dat het maken van elektrische auto’s nu vervuilender is dan het maken van brandstofauto’s. Gelukkig zijn er twee belangrijke redenen waarom dat een oplosbaar probleem is:
Als je wilt weten hoe duurzaam elektrisch rijden is, dan is CO₂ niet de enige stof waar je naar kijkt. Voor de productie van accu’s heb je voorlopig nog schaarse grondstoffen zoals kobalt, lithium en neodymium nodig. Bij het verzamelen van die grondstoffen ontstaat veel lucht- en watervervuiling.
Een ander probleem rond die grondstoffen is de omstandigheden waarin die grondstoffen worden verzameld. Vooral kobalt is daarbij een probleem. Kobalt komt namelijk voor een groot deel uit landen waar niet of nauwelijks toezicht is op arbeidsomstandigheden. Van Congo, verantwoordelijk voor ongeveer 70% van de wereldwijde kobaltwinning, is bekend dat er veel kinderen werken in de kobaltmijnen en dat de omstandigheden in die mijnen bijzonder ongezond zijn. Bovendien blijkt in de praktijk dat het voor autofabrikanten lastig is om te herleiden waar kobalt precies vandaan komt. Er is dus een grote kans dat het gebruikte kobalt ‘fout’ is.
Gelukkig zitten ook hier positieve ontwikkelingen in. Zo proberen fabrikanten de hoeveelheid kobalt die ze gebruiken voor het maken van hun auto’s, terug te dringen. Volkswagen en Ford kondigden bijvoorbeeld al aan blockchain-technologie te gaan gebruiken om de bron van hun kobalt te herleiden. En Tesla heeft al grote stappen gezet in het terugdringen van de hoeveelheid kobalt die zij gebruiken: de accu van de Volkswagen ID.3 bestaat voor 12% tot 14% uit kobalt, terwijl dat percentage bij de Tesla Model 3 nog maar op 2,8% ligt.
De enorme vlucht die elektrisch rijden heeft genomen, is grotendeels te danken aan onderzoeken die aantonen dat elektrisch rijden duurzamer is dan rijden op brandstof. En gelukkig wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar het hele productieproces van zowel stroom als elektrische auto’s. Zo wordt elektrisch rijden steeds duurzamer en komt fossielvrij daardoor steeds een stapje dichterbij.
Behalve positieve onderzoeken bestaan er ook onderzoeken die minder te spreken zijn over elektrische auto’s. Er zijn zelfs onderzoeken die beweren dat elektrische auto’s in totaal juist vervuilender zijn dan brandstofauto’s. Gelukkig worden onderzoeken niet alleen kritisch bekeken door de onderzoekers zelf, maar ook door andere onderzoekers en wetenschappers die zich bezighouden met de ontwikkelingen rond elektrisch rijden.
Een voorbeeld. Het in München gebaseerde Institute for Economic Research (IFO) publiceerde een onderzoek waarin zij beweerden:
“Considering Germany’s current energy mix and the amount of energy used in battery production, the CO₂ emissions of battery-electric vehicles are, in the best case, slightly higher than those of a diesel engine, and are otherwise much higher.”
Andere onderzoeken wijzen juist uit dat elektrische auto’s, zelfs als zij op 100% door kolencentrales opgewekte stroom rijden, voor minder CO₂-uitstoot zorgen dan auto’s op benzine of diesel.
Auke Hoekstra, autoriteit op het gebied van elektrisch rijden en de energietransitie, toonde aan dat het onderzoek vol fouten zit. Hij schreef:
‘’It is the opinion of three people…none of whom have any background in the (electric) car industry or batteries.”
Hij ontdekte dat de studie vol fouten zit en steeds een oneerlijke vergelijking wordt gemaakt tussen brandstofauto’s en elektrische auto’s.
Ook Focus, een van de drie meest verspreide Duitse weekbladen, vergeleek de studie met een beruchte eerdere studie uit Zweden, die door allerlei wetenschappers onderuit werd gehaald.
Als je meer wilt weten over dit onderzoek en nieuwsgierig bent naar een lijst van onderzoeken die aantonen dat de resultaten van dit onderzoek onbetrouwbaar zijn, lees dan ‘Here we go again: German research institute claims diesels are cleaner than EVs’ op het online magazine ‘Charged’, over de ontwikkelingen rond elektrisch rijden.
Een ander voorbeeld is die eerder genoemde beruchte Zweedse studie, van het IVL Swedish Environmental Research Institute. De onderzoekers die betrokken waren bij die studie stelden onder andere dat een elektrische auto 250.000 kilometer moet rijden om milieuwinst te bieden ten opzichte van brandstofauto’s.
Los van het feit dat dit onderzoek voor publicatie niet door andere wetenschappers in het veld is beoordeeld, zoals de wetenschappelijke standaard voorschrijft, kloppen de gebruikte cijfers niet. En universiteiten in Nijmegen, Cambridge en Exeter, tonen het tegenovergestelde aan, zoals vele andere onderzoeken eerder en later ook al deden.
Hoewel elektrisch rijden schoner is dan rijden op brandstof, is er nog veel te doen om elektrisch rijden vrij te maken van CO₂-uitstoot, andere vormen van milieuvervuiling, kinderarbeid en slechte arbeidsomstandigheden. Gelukkig worden al veel stappen in die richting gezet. En doen wetenschappers, autofabrikanten en andere belangrijke organisaties die een rol spelen in elektrisch rijden, er alles aan om elektrisch rijden van productie tot gebruik, zo schoon mogelijk te maken. Ook wij zetten volop in op fossielvrije stroom opwekken en zorgen er met ons oplaadnetwerk InCharge voor dat zoveel mogelijk elektrisch rijders toegang hebben tot schone stroom.